بررسی عوامل مؤثّر بر هزینه‌های گردشگری مذهبی مطالعه‌ی موردی: شهر مشهد مقدس

شهر مقدس مشهد، شهری با کارکرد مذهبی - زیارتی، زمینه‌ی مناسبی را برای توسعه‌ی گردشگری مذهبی به عنوان یکی از اشکال عمده‌ی گردشگری فراهم کرده است. وجود چنین زمینه‌ای، علاوه بر ارتقای فرهنگ و عناصر وابسته به آن، پویایی جریان‌های مولّد اقتصاد شهری منتج از جذب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرده است. نحوه‌ی هزینه‌ی گردشگران، یکی از مباحث مورد توجّه در فرایند اقتصاد گردشگری است. به طور کلی هزینه‌های یک گردشگر در مقصد، شامل مواردی چون هزینه‌ی غذا و خوراک، تفریحات، بازدید، تردد و حمل و نقل، اقامت، گشت و گذار، خدمات ارتباطی، خدمات شهری و مانند آن است. طبق مطالعات انجام شده، به طور معمول بیش از 60 درصد از هزینه‌های گردشگران صرف اقامت می‌شود.این پژوهش به دنبال یافتن پاسخی درخور به این سؤال است که بیشترین هزینه‌های گردشگران مذهبی در شهر مشهد، به کدام یک از موارد یاد شده مربوط می‌شود. بر این اساس و با بهره­گیری از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و به‌ کارگیری شیوه‌های اسنادی و پیمایش میدانی، همچنین استفاده از مدل هزینه­ی اقامت، داده‌های لازم، جمع‌آوری شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های تحقیق نشان داد که عمده­ی هزینه­های گردشگران در شهر مشهد، مربوط به خرید از بازار می‌شود در عین حال بر خلاف یافته‌های تحقیقات پیشین در مورد اختصاص بیش از 60 درصد از هزینه‌های گردشگری به اقامت در مقصد، یافته‌های تحقیق حاضر مؤید این است که گردشگران، کمترین هزینه را برای تأمین محل اقامت خود صرف کرده‌اند. بالا بودن هزینه­ی واحدهای اقامتی، وجود تنوع در واحدهای اقامتی، گسترش واحدهای اقامتی غیرمجاز و میزان درآمد سالانه­ی زائران، از جمله دلایلی است که می‌توان برای توجیه این وضعیت مطرح نمود.